Dvalarleyfi fyrir foreldra barns yngra en 18 ára

Allir þeir sem eru með ríkisborgararétt í löndum utan EES og EFTA og ætla að vera á Íslandi lengur en í þrjá mánuði þurfa að hafa dvalarleyfi hér á landi.

Heimt er að ákveðnum skilyrðum uppfylltum að veita forsjárforeldri barns, sem er yngra en 18 ára og búsett á Íslandi, dvalarleyfi hér á landi. Skilyrði fyrir veitingu ráðast af því hvort umsækjandi ætlar að búa með barni sínu eða ekki:

1. Ef umsækjandi ætlar að búa með barni sínu er veiting dvalarleyfis heimil ef:

   • umsækjandi fer með eða deilir forsjá barnsins, og
   • barnið er íslenskur ríkisborgari, og
   • umsækjandi er ekki í hjúskap eða sambúð með hinu foreldri barnsins, og
   • það er nauðsynlegt til þess að barnið geti búið áfram hér á landi.
     
     

2. Ef umsækjandi ætlar ekki að búa með barni sínu er veiting heimil ef:

   • umsækjandi fer með eða deilir forsjá barnsins, og
   • barnið er íslenskur ríkisborgari eða með dvalarleyfi hér á landi, og
   • umsækjandi var í lögmætri dvöl hér á landi þegar umsókn var lögð fram, og
   • umsækjandi hefur haft dvalarleyfi hér á landi sem ekki er hægt að endurnýja á sama grundvelli, og
   • umsækjandi hefur umgengnisrétt við barnið samkvæmt staðfestum samningi og fyrir liggur að umgengni á sér stað samkvæmt honum, og
   • það er nauðsynlegt til að viðhalda umgengni umsækjanda við barnið.

Dvalarleyfið er veitt á grundvelli 3. mgr. 72. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016.

Þú gætir átt rétt á dvalarleyfi sem foreldri ef öll eftirfarandi skilyrði eru uppfyllt, ásamt fleirum

• þú átt barn hér á landi sem er yngra en 18 ára,
• ert með forsjá yfir barninu og staðfesta umgengni
• getur sýnt fram á þú getir framfleytt þér á dvalartíma,
• ert sjúkratryggð(ur) hjá tryggingafélagi sem hefur starfsleyfi á Íslandi,
• hefur ekki afplánað refsingu erlendis á síðustu 5 árum eða verið dæmd(ur) til lengri refsingar en sem samsvarar 3 mánaða fangelsi samkvæmt íslenskum lögum, og
• átt vegabréf þar sem gildistími er minnst 90 dagar umfram áætlaðan gildistíma dvalarleyfis,
• samþykki fjölskyldumeðlims hér á landi fyrir útgáfu leyfis liggur fyrir.
  
  
  

Þú mátt ekki

• vera í hjúskap eða sambúð með hinu foreldri barnsins,
• byrja að vinna fyrr en dvalar- og atvinnuleyfi hefur verið veitt.  
• vinna fyrir annan atvinnurekanda en þann sem atvinnuleyfið var veitt til,
• vera lengur frá landinu en 90 mánuði af hverjum 12 mánuðum, meðan þú hefur dvalarleyfi hér á landi.  

Umsókn um dvalarleyfi (og atvinnuleyfi, ef við á) og önnur fylgigögn skulu lögð fram hjá Útlendingastofnun eða sýslumönnum utan höfuðborgarsvæðisins.

Umsækjandi sem ekki er áritunarskyldur má vera staddur á landinu þegar umsókn er lögð fram og þegar hún er til vinnslu, svo lengi sem  dvöl á Schengen-svæðinu fer ekki yfir 90 daga á sl. 180 daga tímabili. Umsækjandi sem er áritunarskyldur má ekki vera staddur á landinu þegar umsókn er lögð fram. Slíkri umsókn verður synjað. 

Ef umsækjandi uppfyllir ekki þessi skilyrði og þau skilyrði sem fjallað er um neðar verður dvalarleyfi synjað og umsækjandi þarf að yfirgefa landið. Yfirgefi umsækjandi ekki landið getur það leitt til brottvísunar og endurkomubanns. Endurkomubann felur í sér bann við endurkomu á Schengen-svæðið um ákveðinn tíma eða að lágmarki 2 ár.

Það er á ábyrgð umsækjanda að sækja um endurnýjun dvalarleyfis a.m.k. 4 vikum áður en gildistími leyfis rennur út. Sé það gert er umsækjanda heimilt að dvelja á Íslandi á meðan umsókn um endurnýjun er til vinnslu hjá Útlendingastofnun. Sé ekki sótt um endurnýjun dvalarleyfis áður en gildistími rennur út verður farið með umsókn eins og um fyrsta leyfi sé að ræða en ekki endurnýjun. Umsókn sem berst eftir að gildistími eldra leyfis er útrunninn verður synjað ef umsækjandi hefur ekki heimild til að dvelja á landinu meðan umsókn er til vinnslu. Sjá nánar um feril umsókna og heimild til dvalar. 

Nánar um dvalarleyfi fyrir foreldri barns sem er yngra en 18 ára

Dvalarleyfi fyrir foreldri íslensks barns sem ætlar að búa með barninu hér á landi

Dvalarleyfi fyrir foreldri íslensks eða erlends barns sem ætlar ekki að búa með barninu hér á landi

Réttindi sem fylgja leyfinu

Umsókn um fyrsta leyfi

Endurnýjun

Nánar um dvalarleyfi fyrir foreldri barns yngra en 18 ára

Umsækjandi um dvalarleyfi fyrir foreldri barns yngra en 18 ára þarf að uppfylla öll grunnskilyrði dvalarleyfis skv. 1. mgr. 55. gr. útlendingalaga og grunnskilyrði fjölskyldusameiningar skv. 69. gr. laganna.

Það er alltaf skilyrði að foreldri fari með forsjá barns, annað hvort eitt eða deili forsjá með öðru foreldri.

Dvalarleyfi fyrir foreldri íslensks barns sem ætlar að búa með barninu hér á landi

Ef foreldri ætlar að búa með barninu hér á landi þarf barnið að vera íslenskur ríkisborgari. Það þýðir að sé barnið erlendur ríkisborgari verður dvalarleyfi synjað. Barnið þarf jafnframt að vera búsett hér á landi.

Það að foreldri og barn muni búa saman þýðir að aðilar þurfa að hafa sama lögheimili eða aðsetur og sannarlega búa saman. Umsækjandi má ekki vera í hjúskap eða sambúð með hinu foreldri barnsins enda ætti í þeim tilvikum að sækja um dvalarleyfi á grundvelli hjúskapar eða sambúðar.

Dvalarleyfi fyrir foreldri þarf að vera nauðsynlegt til þess að barnið getið áfram verið búsett hér á landi. Dvalarleyfinu er ætlað að tryggja að íslenskt barn þurfi ekki að flytja erlendis þrátt fyrir að íslenska foreldrið geti ekki sinnt barninu, annað hvort tímabundið eða varanlega. Dæmi um slíkt getur verið þegar íslenska foreldrið er alvarlega veikt eða látið.

Dvalarleyfið á fyrst og fremst við í þeim tilvikum þegar erlent foreldri barns er ekki búsett hér á landi og hefur jafnvel aldrei verið. Dvalarleyfið á ekki við þegar dvöl umsækjanda er ekki nauðsynleg hérlendis til að barn geti áfram verið búsett á Íslandi. Ef barn er í forsjá íslenska foreldrisins og býr hjá því við eðlilegar aðstæður getur þetta dvalarleyfi ekki komið til skoðunar.

Dvalarleyfi fyrir foreldri íslensks eða erlends barns sem ætlar ekki að búa með barninu hér á landi

Ef foreldri ætlar ekki að búa með barninu hér á landi getur barnið verið íslenskur ríkisborgari eða erlent barn með dvalarleyfi hér á landi.

Foreldri þarf að hafa verið í lögmætri dvöl þegar umsókn dvalarleyfið er lögð fram. Ef umsækjandi er í ólögmætri dvöl verður dvalarleyfinu synjað. Það er jafnframt skilyrði að umsækjandi hafi haft dvalarleyfi á grundvelli sem ekki verður endurnýjað af einhverjum ástæðum. Þetta getur átt við ef umsækjandi hefur verið með dvalarleyfi á grundvelli hjúskapar eða sambúðar og er skilinn eða sambúð hefur verið slitið.

Umsækjandi þarf að hafa umgengnisrétt við barnið og staðfest þarf að vera að umgengni fari fram samkvæmt samningi. Ef staðfestur samningur um umgengni liggur ekki fyrir verður dvalarleyfi ekki veitt. Það sama á við ef ljóst er að umgengni fer ekki fram samkvæmt samningi. Í einhverjum tilvikum getur reynst umsækjanda erfitt að afla staðfestingar á að umgengi fari fram samkvæmt samningi, t.d. ef samkomulag við hitt foreldri er ekki gott. Í þeim tilvikum er umsækjanda bent á að hafa samband við Útlendingastofnun til að fá frekari leiðbeiningar um þetta skilyrði.

Útgáfa dvalarleyfi til foreldrisins þarf að vera nauðsynleg til að viðhalda umgengni við barnið. Ef umgengni við barn er sannarlega mjög lítil getur verið að dvalarleyfi sé ekki nauðsynlegt til að viðhalda umgengni, t.d. ef umgengni fer einungis fram nokkrum sinnum á ári. Væri þá hægt að sinna umgengni með heimsóknum á grundvelli vegabréfsáritunar eða áritunarfrelsis.

Réttindi sem fylgja dvalarleyfinu eru eftirfarandi

• Umsækjandi sem er áritunarskyldur má ekki vera staddur á landinu þegar sótt er um dvalarleyfið og á meðan það er til vinnslu. Slíkri umsókn verður synjað. Umsækjandi sem ekki er áritunarskyldur má vera staddur á landinu þegar umsókn er lögð fram og á meðan hún er til vinnslu, svo lengi sem samfelld dvöl á Schengen-svæðinu fer ekki yfir 90 daga á sl. 180 daga tímabili. Fari dvöl fram yfir þann tíma stöðvast vinnsla umsóknar þar til umsækjandi hefur farið af landi brott og lagt fram brottfararspjald því til sönnunar. Umsókn sem berst frá umsækjanda sem ekki hefur ofangreindar heimildir til dvalar verður synjað.
• Umsækjandi þarf að sækja sérstaklega um atvinnuleyfi ætli viðkomandi að stunda vinnu hér á landi. Umsækjanda er ekki heimilt að byrja að vinna fyrr en dvalar- og atvinnuleyfi hefur verið veitt.
• Dvalarleyfið er að jafnaði veitt til eins árs í senn en að hámarki í tvö ár. Það getur þó aldrei gilt lengur en leyfi þess sem umsækjandi leiðir rétt sinn af.
• Heimilt er að endurnýja dvalarleyfið að hámarki í tvö ár, séu skilyrði leyfis enn uppfyllt, en þó getur leyfið aldrei gilt lengur en leyfi þess sem umsækjandi leiðir rétt sinn af.
• Dvalarleyfið getur ekki verið grundvöllur fjölskyldusameiningar.
• Dvalarleyfið getur verið grundvöllur ótímabundins dvalarleyfis.
• Einstaklingur sem hefur haft hér samfellda og löglega búsetu síðustu sjö ár fyrir framlagningu umsóknar, getur átt rétt á íslenskum ríkisborgararétti, að uppfylltum öðrum skilyrðum.
  
  
  

Umsókn um fyrsta leyfi

Umsækjandi sem er áritunarskyldur má ekki vera staddur á landinu þegar sótt er um dvalarleyfið og það er til vinnslu. Slíkri umsókn verður synjað. Umsækjandi sem ekki er áritunarskyldur má vera staddur á landinu þegar umsókn er lögð fram og á meðan hún er til vinnslu, svo lengi sem samfelld dvöl á Schengen-svæðinu fer ekki yfir 90 daga á sl. 180 daga tímabili. Fari dvöl fram yfir þann tíma stöðvast vinnsla umsóknar þar til umsækjandi hefur farið af landi brott og lagt fram brottfararspjald því til sönnunar.

Með umsókn skulu fylgja öll þau gögn sem Útlendingastofnun gerir kröfu um til staðfestingar á því að skilyrði dvalarleyfis séu uppfyllt. 

Gögn sem umsækjandi þarf að leggja fram

1. Greiðslukvittun (ef greitt hefur verið fyrir umsóknina í banka). Koma þarf skýrt fram fyrir hvern er verið að greiða. Skráið nafn umsækjanda, fæðingardag og fæðingarár í tilvísun.
2. Umsókn um dvalarleyfi. Í frumriti, vel útfyllt og undirrituð af umsækjanda. Mikilvægt er að umsækjandi greini frá dvalarstað sínum hér á landi. Liggi heimilisfang ekki fyrir skal umsækjandi leggja fram tilkynningu um dvalarstað eftir að umsækjandi kemur til landsins (t.d. við myndatöku).
3. Passamynd (35mm x 45mm).
4. Ljósrit vegabréfs. Gildistími skal vera minnst 90 dagar umfram gildistíma dvalarleyfis. Ljósrit þarf að vera af persónusíðu og síðu með undirskrift umsækjanda.
5. Staðfest frumrit erlends sakavottorðs. Sakavottorð má ekki vera eldra en 6 mánaða. Leggja þarf fram sakavottorð frá öllum þeim löndum þar sem umsækjandi hefur búið síðustu 5 ár. Sakavottorð skulu gefið út af æðsta yfirvaldi sem heimilt er að gefa út slíkt vottorð. Athugið að krafist er vottunar sakavottorðs, þ.e. með apostille eða tvöfaldri keðjustimplun.
6. Staðfest afrit eða frumrit þýðingar löggilts skjalaþýðanda á sakavottorði. Á aðeins við ef erlend vottorð eru á öðru tungumáli en ensku eða Norðurlandamáli. Athugið að krafist er vottunar á þýðinguna sé hún unnin af þýðanda sem ekki hefur fengið löggildingu á Íslandi, þ.e. apostille vottunar eða tvöfaldrar keðjustimplunar.
7. Sjúkrakostnaðartrygging. Umsækjandi þarf að leggja fram staðfestingu tryggingar sem gildir í 6 mánuði að lágmarki 2.000.000 kr. frá tryggingafélagi með starfsleyfi á Íslandi.
8. Framfærslugögn sem staðfesta trygga framfærslu á dvalartíma.
9. Staðfest frumrit neðangreindra vottorða (og þýðinga þeirra, ef við á).

- Krafist er vottunar á neðangreind vottorð, þ.e.apostille eða tvöfaldrar keðjustimplunar. Aðrar vottanir geta átt við.

- Afrit þurfa að vera stimpluð af opinberu yfirvaldi sem hefur til þess heimild. Sakavottorð skal leggja fram í frumriti.

- Leggja þarf fram þýðingu löggilts skjalaþýðandaá vottorðum sem eru á öðru tungumáli en ensku eða Norðurlandamáli. Krafist er vottunar á þýðingum sé hún unnina af þýðanda sem ekki hefur fengið löggildingu á Íslandi, þ.e. apostille vottunar eða tvöfaldrar keðjustimplunar. 

1. Forsjárgögn (og þýðing, ef við á). Aðeins forsjárforeldri getur sótt um dvalarleyfið. Eftirfarandi gögn geta sýnt fram á hver fer með forsjá barns:

- Forsjárgögnsem gefin eru út af þar til bæru stjórnvaldi, s.s. sýslumanni eða dómstólum. Skilyrði er að gögnin séu ekki eldri en 6 mánaða. Ef fleiri en einn aðili fer með forsjá barns þarf einnig að leggja fram afrit vottaðrar yfirlýsingar þess foreldris sem ekki er búsett á Íslandi um það að það sé samþykkt því að barnið fái dvalarleyfi á Íslandi.

- Skilnaðargögn. Ef foreldrar barns eru lögskilin og fram kemur í skilnaðargögnum hver fari með forsjá barns teljast þau gögn nægileg til staðfestingar á forsjá.

- Dánarvottorð. Ef annar forsjáraðili barns er látinn og eftirlifandi forsjáraðili fer einn með forsjá þess telst staðfest afrit dánarvottorðs nægileg staðfesting á forsjá.

b. Fæðingarvottorð barns á Íslandi. Á einungis við hafi vottorðið ekki þegar verið lagt fram hjá Útlendingastofnun í tengslum við dvalarleyfi eða ríkisborgararétt barns.

Ef þú ætlar að búa með barninu þarftu jafnframt að leggja fram

1. Greinargerð. Í greinargerð þarf að koma fram hvers vegna veiting dvalarleyfis er nauðsynleg svo barnið geti búið áfram hér á landi.
2. Gögn til stuðnings greinargerð. Gögnin þurfa að sýna fram á hvers vegna það er nauðsynlegt að veita forsjárforeldri dvalarleyfi svo barnið geti búið áfram hér á landi. Sé íslenska foreldrið alvarlega veikt og geti ekki sinnt barninu þarf að leggja fram læknisvottorð til stuðnings greinargerðinni. Einnig gæti þurft að leggja fram staðfestingu frá þar til bærum stjórnvöldum hér á landi, s.s. barnaverndaryfirvöldum eða sýslumanni um stöðu barns.
   
   
   

Ef þú ætlar ekki að búa með barninu þarftu jafnframt að leggja fram

1. Staðfestur samningur frá sýslumanni um umgengni við barnið.
2. Staðfest yfirlýsing frá hinu forsjárforeldri barns um umgengni. Umsækjandi þarf að sýna fram á að umgengni eigi sér stað samkvæmt umgengnisamningi. Ef umsækjanda reynist erfitt að afla yfirlýsingarinnar skal umsækjandi hafa samband við Útlendingastofnun.

Gögn sem er heimilt að leggja fram

1. Umboð í frumriti vottað af tveimur vottum. Athugið að umboð þarf ekki að berast nema umsækjandi vilji að einhver annar en hann sjálfur fái upplýsingar um vinnslu umsóknarinnar hjá Útlendingastofnun.
2. Umsókn um atvinnuleyfi á grundvelli fjölskyldusameiningar og ráðningarsamningur. Ætli umsækjandi að vinna hér á landi þarf hann að leggja inn umsókn um atvinnuleyfi og ráðningarsamning þar sem umsækjanda er óheimilt að vinna án atvinnuleyfis.
   
   
   

Það er á ábyrgð umsækjanda að leggja fram nauðsynleg fylgigögn umsóknar. Ef fullnægjandi gögn berast ekki til Útlendingastofnunar með umsókninni getur það leitt til þess að afgreiðsla umsóknar tefjist eða umsókninni verði synjað. Útlendingastofnun getur óskað eftir viðbótargögnum þegar sérstakar ástæður mæla með því.

Uppfylli umsækjandi öll skilyrði dvalarleyfis verður dvalarleyfið veitt og umsækjanda í framhaldinu send tilkynning um veitinguna. Dvalarleyfið verður þó ekki útgefið fyrr en umsækjandi hefur mætt í myndatöku til Útlendingastofnunar eða sýslumanna utan höfuðborgarsvæðisins, tilkynnt um dvalarstað til Útlendingastofnunar og gengist undir læknisskoðun. Miðað er við að umsækjandi mæti til myndatöku innan við viku frá komu til landsins, og tilkynni um dvalarstað (t.d. við myndatöku enda hafi ekki verið tilkynnt um dvalarstað á umsóknareyðublaði) og gangist undir læknisskoðun innan 2 vikna frá komu til landsins. Útlendingastofnun synjar um útgáfu dvalarleyfis uppfylli umsækjandi ekki ofantalin skilyrði. Það getur leitt til ólögmætrar dvalar og brottvísunar.

Endurnýjun

Heimilt er að endurnýja dvalarleyfi fyrir forsjárforeldri barns yngra en 18 ára ef skilyrði leyfis eru enn uppfyllt. Það athugist að forsjárforeldri getur ekki endurnýjað dvalarleyfi á grundvelli fjölskyldusameiningar fyrir foreldra ef barnið hefur náð 18 ára aldri.

Sækja þarf um endurnýjun dvalarleyfis a.m.k. fjórum vikum áður en gildistími leyfis rennur út. Sé það gert er umsækjanda heimilt að dvelja á Íslandi á meðan umsókn um endurnýjun er til vinnslu hjá Útlendingastofnun. Sé ekki sótt um endurnýjun dvalarleyfis áður en gildistími rennur út verður farið með umsókn eins og um fyrsta leyfi sé að ræða en ekki endurnýjun. Umsókn sem berst eftir að gildistími eldra leyfis er útrunninn verður synjað ef umsækjandi hefur ekki heimild til dvalar á landinu á meðan umsókn er til vinnslu. Sjá nánar um feril umsókna og heimild til dvalar.

Umsækjandi þarf að mæta í eigin persónu við endurnýjun dvalarleyfis, annað hvort í afgreiðslu Útlendingastofnunar eða til sýslumanna utan höfuðborgarsvæðis. Tekin er mynd af umsækjanda og þarf hann að veita rithandarsýnishorn. Umsækjanda ber að hafa vegabréf sitt meðferðis.

Gögn sem þarf að leggja fram

1. Umsókn um dvalarleyfi. Í frumriti, vel útfyllt og undirrituð af umsækjanda.
2. Ljósrit vegabréfs. Gildistími skal vera minnst 90 dagar umfram gildistíma dvalarleyfis. Ljósrit þarf að vera af persónusíðu og síðu með undirskrift umsækjanda.
3. Framfærslugögn sem staðfesta trygga framfærslu á dvalartíma.
   
   
   

Ef þú ætlar að búa með barninu þarftu jafnframt að leggja fram

1. Greinargerð. Í greinargerð þarf að koma fram hvers vegna veiting dvalarleyfis er nauðsynleg svo barnið geti búið áfram hér á landi.
2. Gögn til stuðnings greinargerð. Gögnin þurfa að sýna fram á hvers vegna það er nauðsynlegt að veita forsjárforeldri dvalarleyfi svo barnið geti búið áfram hér á landi. Sé íslenska foreldrið alvarlega veikt og geti ekki sinnt barninu þarf að leggja fram læknisvottorð til stuðnings greinargerðinni. Einnig gæti þurft að leggja fram staðfestingu frá þar til bærum stjórnvöldum hér á landi, s.s. barnaverndaryfirvöldum eða sýslumanni um stöðu barns.
   
   
   

Ef þú ætlar ekki að búa með barninu  þarftu jafnframt að leggja fram

• Staðfest yfirlýsing frá hinu forsjárforeldri barns um umgengni. Umsækjandi þarf að sýna fram á að umgengni eigi sér stað samkvæmt umgengnisamningi. Ef umsækjanda reynist erfitt að afla yfirlýsingarinnar skal umsækjandi hafa samband við Útlendingastofnun.
  
  
  

Gögn sem heimilt er að leggja fram

1. Umboð í frumriti vottað af tveimur vottum. Athugið að umboð þarf ekki að berast nema umsækjandi vilji að einhver annar en hann sjálfur fái upplýsingar um vinnslu umsóknarinnar hjá Útlendingastofnun.
2. Umsókn um atvinnuleyfi á grundvelli fjölskyldusameiningar og ráðningarsamningur. Ætli umsækjandi að vinna hér á landi þarf hann að leggja inn umsókn um atvinnuleyfi og ráðningarsamning þar sem umsækjanda er óheimilt að vinna án atvinnuleyfis.
   
   
   

Það er á ábyrgð umsækjanda að leggja fram nauðsynleg fylgigögn umsóknar. Ef fullnægjandi gögn berast ekki til Útlendingastofnunar með umsókninni getur það leitt til þess að afgreiðsla umsóknar tefjist eða umsókninni verði synjað. Útlendingastofnun getur óskað eftir viðbótargögnum þegar sérstakar ástæður mæla með því.